Başlıklar
Belfast ekotipi ana arı ülkemizde kraliçe ana arı olarak bilinmektedir. Ana arı geni de denilebilir. Kraliçe ana arı geni ile elde edilen yavru melezlerine Belfast ana arı denilmektedir. Birden fazla arının laboratuvar ortamında birleştirilmesiyle elde edilen bu arı geni verimlilik açısından diğer arılara göre daha iyidir. Belfast ana arı geninde birden fazla arı türünün gen toplamları bulunuyor. En iyi verimliliği almak için tüm arı genleri tek tek birleştirilip verimliliği ölçülüyor ve Belfast ana arı geni elde ediliyor.
Renkleri diğer arılara göre daha koyudur ve kanat aralıkları, kanat çırpışları daha seridir. Oldukça çalışkan olan bu arı geni polen toplama işinde diğer arı türlerine göre daha hızlıdır bu yüzden daha verimli olduğu kanaat edilmiştir.
Belfast ana arı dünya genelinde bilinen en meşhur arı genidir. Hibrit arılardan da denilebilir. Yapay döllenme ile farklı arı genleri birleştirilip melez azmanlığı elde edilir. Melez azmanlığı ile elde edilen arıların ilk yavruları kendi soy bağının en verimli arıları olur. Bal verimindeki en yüksek veriler bu arılardan elde edilir. Belfast arılarda yavru atımı hızlıdır. Yer yön bulma eşikleri başarılıdır. Belfast ana arısı ırk literatürüne alınmamıştır yani ırk sayılmaz. Belfast ekotipi ana arı aynı zamanda Bucfast ana arı olarak da bilinir. Belfast ana arısı petek örmede oldukça başarılı ve petek bal yapımında oldukça verimlidir. Soğuğa oldukça dayanıklıdır. Kışın kendi ürettiği balı idareli kullanabilen arı türüdür.
Bu arı ırkı arıcılık ile uğraşan insanlarda kolaylık sağlar. Koruyucu elbise olmasa dahi saldırmazlar. Saldırgan bir ırk değildir. Oldukça sakindirler. Soğuğa dayanıklı oldukları için Türkiye’nin hemen hemen her bölgesinde yetiştirilebilirler. Yetiştiricilerin söylemine göre Belfast ekotipi ana arı ırkı diğer arı ırklarına göre, Türkiye şartlarında %40 civarında daha verimlidirler. Belfast ana arılarda neredeyse oğul hiç alınmaz. Yavrular çok çabuk gelişirler. Hastalığa dayanıklı olmalarından dolayı dünyada çok tercih edilen arı türüdür. Belfast ana arıların iki olumsuz özelliği vardır. Birincisi hibrit oldukları için oğullarından faydalanılmaz, ikincisi ise ürettiği ballarda diğer ballara göre su oranının fazla olmasıdır. İki yılda bir bu türün değiştirilmesi gerekmektedir. Bu tür arıların yavru atımı diğer arılara oranla çok yüksektir.
Üreme kabiliyeti yüksek olduğundan ilkbahar mevsiminde yetmiş ile seksen bin arasında koloniye yeni yavrular gelir. Oldukça uysal olan bu arı türü arı yetiştiricileri için vazgeçilmez bir tür olarak bilinir. Ana arı olmazsa kolonilerde ki işçi arılar sağa sola dağılır ve o kovanın varlığından söz edilemez. Belfast ana arı bir nevi kolonilerin başı niteliğindedir. Ana arıların olmadığı kovanlarda arı sesleri oldukça yüksektir. İşçi arılar ağlamaklı sesler çıkartırlar. Ana arı olan kovanlarda ki verimlilik ve işçi arı çalışmaları daha düzenli olur. İşçi arılar ana olmayan kovanda çalışma işini bırakırlar. Ana arı faaliyetinin durmasıyla kovanda açık kapalı yavru atımı sağlanmaz. Ana arının korunmasını nöbetçi arılar sağlar ve kovanda ana arı bulunmuyorsa bu arıları kovan dışında göremeyiz. Her yılın bir ana arı gen rengi vardır. Dünya genelinde kabul gören ana arı renkleri bulunur ve her yıl renklerde değişiklikler olur. Beş yılda bir bu döngü yenilenir. Bu tür hibrit arıların üretimde daha yetenekli olduğu söylenebilir.
Belfast ana arı üretimi laboratuvar ortamında farklı arı genlerinin birleşmesi ile ortaya çıkmaktadır. Çeşitli yöntemler kullanılarak üretilmiştir. Öncelikle bu arı ırkı laboratuvar ortamında tamamen saflaştırılmış sonrasında ise birleştirmeler sağlanarak üretime hazır hale getirilmişlerdir. Belfast ana arı ırkı genel olarak yerli Anadolu erkek arıları ile birleştirilmiştir. Ülkemizde saf Belfast ana arı ırkı üretilmektedir. Bu şekilde üretilen ana arıya F1 ana arı da denmektedir. F1 ana arı melez arı demektir. Üretim her defasında damızlık ana arıdan yapılmalıdır. Bu şekilde üretilen yavrulardan daha fazla verim elde edilmiştir. Damızlık arı üretimi ülkemizde ve dünyada sağlanmaktadır. Ülkemizde sadece damızlık üreticiler de mevcuttur. Arı yetiştiricileri bu ırka kolaylıkla ulaşabilirler. Üreticiler sipariş yoluyla istediği zaman Belfast ana arıya ulaşabilir.
Ana arılar iyi bakıldığı sürece 4 veya 5 yıl kadar yaşayabilir. İyi bakılmazsa işçi arılar tarafından oğul vermesi için meme yapılır ve ana arılar çoğalırlar. Belfast ana arı geninin üreme durumu hava şartlarına göre değişim göstermektedir. Genel olarak soğuğa dayanıklı olan bu tür ilkbahar mevsiminde üremeye başlar. Kovanda ana arı yoksa üreme gerçekleşmez. Ana arıların bakımı diğer arılara göre daha iyi olmalıdır. İyi bakılan ana arılarda yavru verimliliği ve yaşam süresi daha fazladır. İyi bakılan ana arı yavruları daha uzun yaşamaktadır. Daha uzun yaşayan ve verimliliği fazla olan arılar daha çok tercih edilmektedir ki arıcılar tarafından külfet olarak görülmemektedir. İyi bakılmayan ana arılarda ölüm oranı fazla olduğu için arıcılar tarafından tercih edilmemektedir. Kolonileşme gücü zayıf olan arılarda verimlilik düşük olduğu için arıcılar zahmete girmektedir. Bu yüzden iyi bakılmış ve sağlıklı ana arılar genel olarak daha fazla tercih edilir.
Bilim adamlarının 1954 yılında eski İngiliz yerli arısı ile koyu renkli İtalyan arısını birleştirerek Belfast arısını oluşturmuşlardır. Daha sonra bu melezlenmeye Fransız arısı ve Yunan arısı da dahil edilerek iyi bir tür olan Belfast ana arı geliştirilmiştir. Bilim Adamı ‘Adam’ isimli kişi ilerleyen yıllarda Anadolu’nun erkek arılarıyla bu türü birleştirip daha verimli hale getirmiştir. Melez arıların daha verimli olduğunu gözlemleyen bilim adamları melez türler üstünde yoğun çalışmalar sergilemişlerdir ve daha verimli arılar üretilmiştir. Melez arıların daha çalışkan ve daha dayanıklı olduğunu gözlemleyen Bilim Adamları laboratuvar ortamında melez arıları geliştirmeye ve hatta seri olarak üretmeye başlamışlardır.
Belfast ana arı fiyatları üretim yılı ve yavru verimliliğine göre değişiklik göstermektedir. Üreticiler damızlık arıları yurt dışından temin ettiği zaman arı fiyatları artış göstermekte bunu yanı sıra aldığı ülkeye göre de fiyat değişikliği söz konusu olmaktadır. Yerli üreticilerde ki fiyat aralığı yurt dışı teminli arılara kıyasla daha uygun görülmektedir. Çoğu satıcı paket arı olarak da satmaktadır. Ana arıların satımında o yılın rengi ne ise müşterilerine o renkte ana arılar gönderilir. Ana arıların fiyatı paket arıların fiyatına göre biraz daha yüksek seyir etmektedir çünkü ana arıların bakımı ve korunması işçi arılara göre daha zor gelmektedir. Ana arıların zedelenmesi, yolda başlarına bir şey gelmesi durumunda çoğu satıcı zararı karşılamaktadır. Verimliliği fazla gözlemlenen ana arıların fiyat aralıkları, verimlilikleri düşük olan ana arılara göre daha fazladır. Satıcılar tüm bunları dikkate alarak fiyat belirlemektedir. İyi bakılan ana arıları verimliliği daha fazla olduğu için satıcı ve alıcılar bu konuyu da baz alarak ortak bir noktada buluşur ve iki tarafın da en iyi şekilde yararlanılması sağlanır. Satıcılar genel olarak kar amacı gütmez çünkü aynı zamanda üreticilerdir.