Ana arı nedir? Kraliçe arı diğer bir adıyla ana arı,diğer bir adıyla arı beyi yetişkin ve çiftleşmiş olan bal arısı kolonilerinde görülen bir arı türüdür. Bu arı, kolonilerinde yer alan diğer tüm arıların annesi konumundadır. Ayrıca bu arı, arı kolonisinin çoğalmasını sağlamaktadır. Yani arı kolonisinin geleceğini belirleyici durumdadır. Her kolonida bir kraliçe arı bulunmaktadır. Fakat koloni nüfusunun kalabalık olması ve kovanın büyüklüğüne göre iki tane de olabilmektedir. Ancak bu iki arı zamanla birbirleri ile rekabete girer ve güçlü olan arı bir diğerini öldürür. Ana arılar bir kolonideki en önemli arıdır. Ana arıların kaliteli olması arıcılık faaliyetleri açısından çok önemlidir.
Dünyanın pek çok yerinde çeşit çeşit farklı özelliklere sahip ana arı ırkı bulunmaktadır. Bu arıların en önemlileri ise;
Ana arı, döllenmiş yumurtadan çıkmaktadır. Ayrıca diploid olan bu arı, kovanda bulunan diğer tüm arılardan daha iri ve koyu renklidir. Bu arıların, vücut uzunlukları ise 18-20 mm kadardır. Bu arılar, erkek ve işçi arılardan daha uzundur. Ancak erkek arıdan daha dardır. Ana arıların kanatları ise boylarına göre daha kısadır. Kanatları vücutlarını örtmez. Ayrıca bu arıların karın kısmı uzundur ve yumurtlama mevsiminde daha çok uzamaktadır. Bu özelliklerinin dışında ana arıların ayaklarında polen sepeti bulunmamaktadır. Eğri bir iğneye sahiptirler. İnsanları sokmazlar. Fakat rakip ana arılar için iğnelerini kullanırlar. Mum salgılama bezleri bulunmamaktadır. Bu arılar, kendileri için besin hazırlayamamakta ve yavrularını besleyememektedir. Ana arılar, genç işçi arılarca korunmakta ve beslenmektedir. Bu işçi arılar, ana arılara gece gündüz özenle bakmakta ve özel arı sütü vermektedir. Diğer arılar, beslenme koşulları sebebiyle bir kaç hafta yaşarken ana arılar ortalama 3-5 sene yaşarlar. Fakat 7 yıl yaşayan ana arılar da vardır.
Ana arı nedir özellikleri, yumurta atma özelliğine sahiptir. Ana arıların yumurtlamalarına iklim, kovan içi sıcaklık, ana arıların yaşı, beslenmesi ve mevsimin etkisi vardır. Dışarıda bulunan polenlerin fazla olması ana arıların yumurtalamalarını olumlu etkilemektedir. Bu arılar, büyütebilecekleri miktarda yumurta bırakmaya özen gösterirler. Ana arılar, bütün bir yıl yumurtlayabilmektedir. Ancak kasım-aralık aylarında birkaç hafta yumurtlamazlar. Performansı iyi olan ana arılar, yılda ortama 200.000 yumurta bırakabilirler.
Ana arılar, büyük petek gözüne dölsüz yumurta bırakırken küçük petek gözlerine ise döllü yumurta bırakmaktadırlar. Döllü yumurtalardan erkek arılar meydan gelirken dölsüz yumurtalardan ise işçi arılar meydana gelmektedir. Fakat bazı durumlarda küçük ve büyük petekler yan yana olduklarında ana arılar şaşırıp büyük olan göze döllü yumurta bırakırlar. Bu durumda ana arılar, erkek dişi oranlarını büyük ve küçük petek gözleri ile işçi arılara vermektedir.
İşçi arılar ise herhangi bir durumdan dolayı kovanda kraliçe arı yoksa hemen harekete geçerek yüksük oluşturarak döllü bir yumurtayı bu göze taşırlar. Bu işlemden sonra yeni kraliçe arıyı arı sütüyle beslemeye başlarlar.
Ana arılar diğer arıların çoğalmasını sağlarlar. Bunların dışında bu arılar, fenomon kimyasal maddesi ve hormonal kokular salgılayarak arı kovanın düzenini ve kontrolünü sağlamaktadır. Ana arı nedir, kovanda yer alan diğer tüm arıların anasıdır. Kraliçe arı sayesinde kovan içinde güçlü bir işbirliği oluşmaktadır. Bu arı, çerçeve içinde ağır hareketlerle ilerler. Ancak gerekirse hızlı hareket etmektedir. Bu arıların yumurta bırakacağı gözlerin işçi arılar tarafından temizlenmesi ve cilalanması gerekmektedir.
Arılar yumurtlama sırasında yumurtlama yapacağı peteğe gözünü sokarak gözün temiz olup olmadığını ve yumurta bulunup bulunmadığını kontrol eder. Bu işlemden sonra ise karın kısmını petek gözüne yerleştirerek 9-12 saniyelik kısa bir zaman diliminde yumurtlama gerçekleştirir. Arıların çıkardığı bu yumurtalar, kendi ağırlıkları kadardır. Ana arılar, ilkbahar ve yaz aylarında genellikle geceleri ve ortada yer alan peteklere yumurtlarlar. Her petek gözüne bir yumurta koymaktadırlar. Bu yumurtalar, 0.1 mm kalınlığında ve 0.5 mm boyundadır. Şekilleri ise beyaz bir iplik şeklindedir. Ana arılar, yaşamları boyunca sadece çiftleşmek amacıyla ve koloninin oğul vermesi sonucunda kovan dışına çıkmaktadır.
Ana arı, döllü yumurtalardan meydana gelmektedir. Yumurtlanan bu döllü yumurtalar, larva aşamasının 6 günü boyunca arı sütü ile beslenmektedir. Toplamda gelişimlerini on altı günde tamamlayarak ana arı haline gelmektedir. Erginliklerini kazanan bu arılar, 6-8 gün sonra sıcak, güneşli ve rüzgarsız havalardan birinde çiftleşme uçuşuna çıkmaktadır. Çiftleşme uçuşunda toplamda 8-10 erkek arıyla çiftleşmektedir. Fakat yeterli sayıda çiftleşme gerçekleştirmez ise 2 yada 3 kez tekrar çiftleşme uçuşuna çıkmaktadır. Çiftleşme işlemini tamamlayan ana arılar, kovanına dönerek bir kaç gün sonra yumurtlamaya başlamaktadır. Kaliteli bir kovan içinde ana arılar, günde 1500-3000 arası yumurta yumurtlayabilmektedir. Bunların dışında ana arılar, salgıladığı feromon sayesinde işçi arıları etraflarına çekerek kolonin kontrolünü sağlamaktadır. Ayrıca başka kraliçe arı yetiştirilmesini önlemektedir.
Arıcılık faaliyetlerinde başarılı olabilmek için kaliteli ve sağlıklı ana arı kullanmak gerekmektedir. Ana arılar, bir kovanda kaybolan ana arının yerine yenisini üretmek amacıyla ve mevcut yaşlanan ana arıyı değiştirmek için yetiştirilmektedir. Ayrıca oğul elde etmek amacıyla da kraliçe arı yetiştiriciliği yapılmaktadır. Yeni ana arının yetiştirilmesi bir kovan için çok önemlidir. Çünkü ana arının yaşlanması ya da ölmesi durumunda zaman geçmeden yerine çiftleşmiş genç arının konması gerekmektir. Bunun nedeni ise uzun süre koloni anasız kaldığında işçi arılar, yeni gelen ana arıyı kabullenmekte zorlanmaktadır. Ayrıca verimsiz olan ana arının da değiştirilmesi gerekmektedir. Eğer değiştirilmez ise arıcılar kovanlarında yeterli ürünü alamazlar.
Kovanlara yapılacak olan ana arı uygulamaları, farklı ihtiyaçlar neticesinde doğmaktadır. Gerekli durumlarda kraliçe arı değiştirilecekse, yaşlı olan arının kovandan alınması gerekmektedir. Suni oğula verilecekse oğul bölme işlemi yapılmaktadır. Ana arının olmadığı bir koloniye verilecekse, koloni düzeninin kontrolü sağlanmaktadır. Koloni uzun zamandır anasız kalmışsa kapalı yavrulara çerçeve takviyesi yapılmaktadır. Koloni hazırlanmasında altı gün sonra kraliçe arı korunduğu yerden alınmaktadır.
Uygulama yapılacak olan kolinide günlük yumurta ve ayrıca kraliçe arı olabilecek larva kalmaması konusunda dikkatli olunmalıdır. Kolonide çiftleşmemiş kraliçe arı ve yalancı kraliçe arı bulunmamalıdır. Ayrıca altı gün içinde arılar tarafından yapılmış ana arı yüksükleri titizlikle temizlenmelidir.
Bunların dışında kraliçe arı gözü yapılmayacak şekilde yok edilmelidir. Gerekli kontrollerden sonra kraliçe arı, nakliye kafesinin kekli tarafı açılarak iki yavrulu çerçeve arasına yerleştirilir. Koloninin çiftleşmiş olan arıyı kabul etme oranı %95’e yakındır. Bahsettiğimiz kraliçe arı uygulamalarından sonra koloni şurup ya da kekle beslenmelidir. Bu işlemler sırasında koloni rahatsız edilmemelidir. Koloniler bir hafta sonra açılmakta ve kraliçe arının durumu kontrol edilip not edilmektedir. Yapılan bu uygulamalara rağmen kraliçe arıdan verim alınmayan durumlar da ortaya çıkmaktadır.
Bal hasadından sonra genç işçi mevcudu fazla olduğu için yeni ana arı kabulü kolay olmaktadır. Bu hasattan sonra ayrıca kışa girmeden kolonide yeni işçi arı oluşumu sağlanmaktadır. Yeni genç kraliçe arı ile kışı geçiren işçi arılar, ilkbaharda gelişimlerini daha hızlı tamamlamaktadır. Bunların dışında sonbahar ya da ilkbaharda kolonide kraliçe arı kaybı olursa yeniden kraliçe arı yapma şansı azalmaktadır. Bu arılar, yetiştirilebilse bile çiftleşmek için yeterli miktarda erkek arı bulunmamaktadır. Bu durumda koloninin verimsiz olmasına sebep vermektedir. Yaz aylarında genç kraliçe arıların kolonilere oğul verme durumu azdır. Bu nedenle daha güçlü koloniler oluşmaktadır. Bunun sonucunda da bal hasadından verim alınmaktadır. Bilinmelidir ki genç kraliçe arılar daha çok hormon salgıladıkları için koloninin düzenini sağlamakta ve korumaktadırlar.
Eko Tipi Ana arı kategorimizde ,arı ırklarına dair,uyum sagladığı bölgeler hakkında detaylı bilgi vermişiz İncelemek için Tıklayınız Ekotipi Ana Arılar