Amerikan Yavru Çürüklüğü

Amerikan yavru çürüklüğü, tüm dünyada en çok korkulan arı hastalıklardandır. Bal arısı Apis mellifera ve diğer Apis türlerinde hastalık yapmaktadır. Çok bulaşıcı olup kolonileri öldürmektedir.
Aynı arılık içindeki diğer kolonilere bulaşmasının yanı sıra yakındaki diğer arılıklara da yayılmaktadır.

Paenibacillus larvae sporları bir enfekte larvada bir milyondan fazla spor üretmektedir.

Paenibacillus larvae subsp. larvae sporları yavru gözleri içinde ve arıcılık ekipmanlarında yıllarca canlıkalmaktadır. Bakterinin sporları yıllar boyunca canlılığını devam ettirdiğinden daha sonraki yıllarda hastalık çıkışına neden olmaktadır.
Modern arıcılık ile birlikte kovan birleştirmeleri, bir kovandan diğerine yavrulu petek yada ballı peteklerin verilmesi ile hastalığın bulaşması daha artmıştır.

Etken :

Paenibacillus larvae, mikroaerofilik, gram pozitif, düz çubuk yada eğri çubuk şeklinde, 0.5-0.8 μm genişliğinde, 1.5-6 μmuzunluğundadır. Tek yada zincir şeklinde yada filament şeklinde görülmektedir. Paenibacillus larvae vejetatif (çubuk biçiminde bakteri) ve spor olmak üzere iki formu vardır. Vejetatif formu, ne ergin arı ne de yavrular için bir tehlike oluşturmaz. Bal arılarında sadece spor formu enfeksiyon oluşturmaktadır. Yavrular için patojen olan spor formu ergin arılarda hastalık yapamaz. Paenibacillus larvae subsp. larvae sporları elipsoidal şekillidir. Sporlar ısı ve kimyasallara çok dirençlidir. 

Paenibacillus larvae sporları, Amerikan yavru çürüklüğünden ölmüş larvanın kuruyan kalıntılarında yıllarca canlı kalır. Ölü larvalarda 35 yıldan fazla canlılığınısürdürmektedir. Hatta 69 yıl sonra bile ölü larvalar içinde çok az sayıda canlı sporlara rastlanmıştır.Sporlar bal içinde 1-10 yıl, peteklerde 40 yıldan daha fazla canlıkalmaktadır. Toprakta 60 yıl, kovan içinde 33 yıl yaşamaktadır.
erimiş mumunda 5 gün canlı kalmaktadır. Bu nedenle balmumları yüksek sıcaklıklarda sterilize edilmelidir.

Bal Arısı Hastalık ve Zararlıları.

Amerikan yavru çürüklüğüne karşı larvalarda yaşa bağlı dirençsöz konusudur. Larvaların yaşı 32 saatlik olduğunda, Amerikan yavruçürüklüğüne karşı duyarlılığında azalma meydana gelmektedir. Larvayumurtadan çıktıktan 53 saat sonra Paenibacillus larvae Amerikanyavru çürüklüğü hastalığını oluşturamamaktadır.

Yumurtadan çıkan 1günlük larvayı enfekte etmek için 1 adet Paenibacillus larvae sporuyeterlidir.

Bir bal arısı larvalarında LD50 dozu 35 adet Paenibacilluslarvae sporudur. Larva gıdayı aldıktan yaklaşık bir gün sonraPaenibacillus larvae sporları çoğalmaya başlar. Bakteri orta bağırsaktaüreyerek bağırsak duvarından geçerek vücut boşluğuna girmektedir.Enfekte bir larvada ortalama 2.5 milyon spor üremektedir.

• Bulaşma : Hastalık koloniden koloniye hırsızlık ve kovanşaşırma ile yayılmaktadır. Hastalıklı ve sağlıklı koloniler arasındayavrulu çerçeve alışverişi, hastalıklı kolonilerin bal ve polenleri ilediğer kolonileri beslemekle hastalık bulaşmaktadır. Amerikan yavruçürüklüğü mikrobunu taşıyan ana arılar da hastalığı nakledilmektedir.Sterilize edilmemiş temel petekler, arıcıların bizzat kendileri,kullanılan arıcılık kıyafet, alet ve ekipmanları, oğul arıları ile diğerkolonilerin birleşmesi, mikrobu taşıyan ergin arılar, arılık içinde yadaarılıklar arasındaki yağmacılık faaliyetleri, hastalıklı eski peteklerinhalen kullanılıyor olması hastalığın koloniler arasında hızla artmasınasebep olmaktadır. Larva aşamasındaki işçi arı, erkek arı ve anaarılarda hastalık meydana gelmesine karşın ana arı ve erkek arılarvalarında hastalık nadiren oluşur.
• Klinik Muayene : Güçlü kolonilerde yeni bulaşmış hastalık farkedilmemektedir. Hastalık ilerledikçe kolonide sürekli bir arı azalmasıgöze çarpar. Önceleri çok istekli ve canlı olarak çalışan koloninin,arıların azalmasına bağlı olarak uçuş deliği önündeki canlılığıazalmaktadır. Arılar uçuş tahtası üzerinde isteksizce gezinmektedir.İşçi arıların kovandan dışarıya yavru atma faaliyetine dikkat etmelidir.Arılar nektar akımının sona ermesi ile erkek arı pupalarınıdışarıya atarlar. Bu durum, aşırı açlık çeken kolonilerin, koloniyaşamını emniyet altına almak için kovandan dışarıya yavru atmaları ile karıştırılmamalıdır. Çünkü Amerikan yavru çürüklüğübaşlangıcında arılar aşırı bal tüketmekte ve bal stokları hızla azalmaktadır.

Hastalık ve Zararlıları

Amerikan yavru çürüklüğü, Sağlıklı kolonilerde larvalar inci beyazı renkte ve parlak olarak görülmektedir. Larva, petek gözünün tabanında “C” harfi şeklindegelişmektedir.

Larva enfekte olduğunda morfolojik yapısını kaybetmekte ve hücreyi dolduracak şekilde yukarı doğru yerleşerek bu pozisyonda ölmektedir. Ölü larvalar önce donuk beyaz, daha sonra açık kahve ve koyu kahve ve sonunda siyah renkte görünmektedir.

Ölü yavru başlangıçta sulu ve hafif yapışkandır. Hastalık ilerledikçe yapışkanlık artmaktadır. Hasta larva tutkalımsı kıvamda olup ölmüş larvalar çikolata rengi aldığında kibrit yada bir çöp ile çekildiğinde 2.5 cm -10 cm kadar uzamaktadır.

Hasta larvayla sahada yapılacak testte 2.5-10 cm kadar ipliksi uzamanın görülmesi Amerikan yavru çürüklüğünü işaret etmektedir. Hastalıklı peteklerin yavrulu gözlerinde gayrı muntazam görünüm vardır. Açık ve kapalı petek gözleri alacalı bir görünüm vermektedir.

Petek gözlerindeki ölü yavrular petek gözün alt yüzeyinde düzgünce uzanmış ve çok sıkı bir şekilde yapışmış haldedir. Larva kurumuş halde ve serttir. Kalıntıların sökülerek çıkarılması çok zordur. Kapalı yavru gözlerinin kapaklarının renkleri solmuş, içeri doğru çukurlaşmış, toplu iğne başı büyüklüğünde birkaç adet delik vardır.

Larva dönemi

Larva döneminde ölmekle birlikte, ölü yavrular daha ziyade mühürlenmiş gözler içinde bulunmaktadır. Pupa döneminde ölüm gerçekleştiğinde petek gözü kapağının altında pupanın dilinin yukarıya doğru kalkık ve gözün alt üst iç yüzeyine değecek biçimde sertleşmiş bir vaziyette görülmektedir.

Pupanın bu görünümü “pupa dili” denilmektedir. Bu vaziyette kurumuş olarak fark edilmektedir.Amerikan yavru çürüklüğünde hastalıklı larvalar, Avrupa yavru çürüklüğünden farklı olarak genellikle petek gözünde dik pozisyonda ölmektedir.
Bal Arısı Hastalık ve Zararlıları Larvada hastalığın ilerleyişi Arılar larvaları temizleyip dışarı atamazlar.

Amerikan yavru çürüklüğünün ilerleyen dönemlerinde enfekte peteklerinde tipik tutkal
kokusu vardır. Amerikan yavru çürüklüğünün teşhisinde saha şartlarında yapılan “larva uzama testi” çok önemli olmakla birlikte
mutlaka laboratuvara gönderilerek kesin teşhise yapılmalıdır.

Ayrıcasaha şartlarında çabuk test olarak bilinen pratik bir test vardır. Bu
testte, hastalıklı larvalar bir şişe içine konularak sulandırılmaktadır.

Daha sonra alınan bir damla örnek hazır preparat çukurunakonmaktadır. Renk değişikliğinin meydana gelmesi hastalığın pozitifolduğu göstermektedir.

Bu test sonucu %98 olmakla birlikte uygulamaiçin yeterli tecrübeye sahip olmak gerekir. Bu test sonucunda pozitifolan örneklerin laboratuvar sonuçları da pozitif olması halinde hastalıkçıkışıyla ilgili işlemler yapılır.